ไข้ทับระดู เป็นโรคที่เราได้ยินมาตั้งแต่สมัยคุณแม่ คุณย่า คุณยาย เป็นคำที่ใช้มาแต่โบราณ ซึ่งมักเล่าขานกันในอดีตว่า ไข้ทับระดูเป็นไข้ที่น่ากลัว สำหรับผู้หญิง บางคนเป็นแล้วอาจถึงกับเสียชีวิตได้ บางคนก็เรียกไข้ทับระดูในความหมายของการติดโรคผู้หญิงมา โดยที่สมัยก่อนยังไม่มียาฆ่าเชื้อ โรคที่ดีพอ เวลาที่ติดเชื้อที่รุนแรง ก็มักจะมีไข้และอาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ ซึ่งความเป็นจริงทางการแพทย์หมายถึง โรคอุ้งเชิงกราน อักเสบเรื้อรัง ซึ่งครอบคลุมถึงการอักเสบของเยื่อบุโพรงมดลูก ท่อรังไข่ รังไข่ และเยื่อบุช่องท้องภายในอุ้งเชิงกราน ที่อาจจะเป็นการติดเชื้อจากสามี ที่สำส่อนและมีเชื้อกามโรคก็ได้
ผู้คนในสมัยก่อนยังพูดถึงไข้ทับระดูในลักษณะที่เสียชีวิตขณะฉีดยา ทำให้หลายคนไม่กล้าให้หมอฉีดยา ขณะที่มีประจำเดือน เรื่องนี้สันนิษฐานได้ว่าน่าจะเป็นผลจากการฉีดยาเพนนิซิลิน ซึ่งการแพ้ยาเพนนิซิลลินสามารถพบได้บ่อย และมีความรุนแรงมาก ปัจจุบันการฉีดยาเพนนิซิลินลดน้อยไปมาก เนื่องจากมียาชนิดอื่น ให้เลือกใช้อีกหลายชนิดและยาใหม่ๆ ก็มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น
การเปลี่ยนแปลงของร่างกายขณะมีประจำเดือน
ระบบต่างๆ มีการปรับตัว และเปลี่ยนแปลงหลายประการด้วยกัน ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากระดับของ ฮอร์โมนเพศหญิงที่เกิดการเปลี่ยนแปลงขณะมีประจำเดือน พบว่าขณะมีประจำเดือน ร่างกายจะมีภูมิต้าน ทานลดน้อยลง โอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อง่ายกว่าปกติ นอกจากนี้ยังพบว่ามีโอกาสติดเชื้อในมดลูก และปีก มดลูกได้มากกว่าปกติอีกด้วย โดยในสมัยก่อนการเดินทางไปโรงพยาบาลเป็นเรื่องยากลำบาก สุขอนามัยส่วน ตัวยังไม่ได้ดีพอ ไม่มีการใช้ผ้าอนามัยเหมือนในปัจจุบัน อาจจะใช้วัสดุที่ไม่สะอาด การอาบน้ำชำระล้างร่าง กายก็นิยมลงไปอาบในแม่น้ำลำคลอง เวลาที่มีประจำเดือน ปากมดลูกจะเปิด เมื่อเกิดการติดเชื้อจึงทำให้โรค ค่อนข้างรุนแรง เกิดเป็นไข้ทับระดูขึ้น
อาการ มักมีอาการไข้สูง หนาวสั่น ปวดท้องน้อย ตกขาวออกเป็นหนอง มีกลิ่นเหม็น อาจมีอาการปวดหลัง คลื่นไส้ อาเจียน อาจมีประจำเดือนออกมาก และมีกลิ่นเหม็น
การรักษา
1. ผู้ป่วยอาจต้องพักรักษาตัวในโรงพยาบาล
2. ให้ยาปฏิชีวนะตามเชื้อที่ก่อโรค ในรายที่เป็นปีกมดลูกอักเสบเฉียบพลัน แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะที่สามารถครอบคลุมเชื้อหนองใน และเชื้อคลามีเดีย
3. ให้การรักษาตามอาการ ให้น้ำเกลือ พิจารณาให้เลือดถ้าซีด
4. ผู้ป่วยควรงดการร่วมเพศนาน 3-4 สัปดาห์
5. ผู้ป่วยที่ใส่ห่วงคุมกำเนิด ควรเอาห่วงออก และแนะนำให้คุมกำเนิดโดยวิธีอื่นแทน
6. ถ้าเกิดจากเชื้อหนองใน ต้องรักษาสามีพร้อมกันไปด้วย
ไข้ทับระดูที่เกิดจากสาเหตุอื่น
ไข้ทับระดูอาจเกิดจากสาเหตุอื่น เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ มาลาเรีย และไทฟอยด์ เป็นต้น แต่บังเอิญมาประจวบเหมาะกับการมีประจำเดือนเข้า โดยไม่จำเป็นต้องมีสาเหตุเกี่ยวข้องกับประจำเดือนแต่อย่างไร
ภาพ: จากอินเตอร์เน็ต