เต่เหลี่ยว”โป้ปี่ เป้งอ้านๆ” – ขนม, ของไหว้, ฮกเกี้ยน, ของว่าง, ภูเก็ต, phuket

     ขนมที่ได้รับเกียรติให้เป็นของไหว้อย่างหนึ่งของชาวจีนในภูเก็ต นั่นก็คือ เจ้าขนมหลากสี หลายรส ที่รวมๆ กันแล้วเรียกว่า เต่เหลี่ยว นั่นเอง

     ขนมชื่อจีนที่ว่านี้ ค่อนข้างจะแปลกไปกว่าขนมชนิดอื่นๆ อยู่สักหน่อย ตรงที่ไม่ได้เป็นขนมชิ้นเดียว หรือชนิดเดียว หากแต่เป็นการรวมเอาขนมชิ้นพอดีคำหลายๆ ชนิดมารวมกัน ซึ่งประกอบไปด้วย ขนมถั่วตัด หรือ เต้ายิ้งปัง, ขนมงาตัด หรือ มั่วปัง, ถั่วเคลือบน้ำตาล หรือ ซกซา, ฟักเชื่อม หรือ กวยแฉะ และขนมงาพอง หรือ โหงวจ๊งปัง ซึ่งเมื่อมารวมกันแล้ว จึงเรียกว่า เต่เหลี่ยว

     เต่เหลี่ยวนี้ นับเป็นขนมที่พิเศษตรงที่แม้จะมีลักษณะคล้ายของกินเล่น แต่ก็ยังได้รับเกียรติให้เป็นของไหว้อย่างหนึ่งไม่เคยขาดในประเพณีต่างๆ ของจีน ไม่ว่าจะเป็น ตั้งไหว้หน้าพระในวันพระของจีน คือ วันชุยอิด ขึ้น 1 ค่ำ และวันจับหง่อ ขึ้น 15 ค่ำ ของทุกๆ เดือน หรือตั้งไหว้ในวันสำคัญๆ เช่น วันตรุษจีน ไหว้พระจันทร์ ไหว้เทวดา เป็นต้น โดยเต่เหลี่ยวนี้นับเป็นขนมมงคลอย่างหนึ่งของชาวจีนที่ต้องมีไว้ไม่ได้ขาด เพราะพวกเขาเชื่อว่าเมื่อตั้งไหว้แล้วจะทำให้เกิดสิริมงคลกับตนเองและครอบครัว ทำให้ลูกหลานภายในบ้านมีความรักความสามัคคีเหมือนอย่างเต่เหลี่ยว ที่มีขนมหลายชนิดอยู่รวมกัน

     ว่ากันว่า เจ้าเต่เหลี่ยวนี้ ชาวจีนมณฑลฮกเกี้ยน บรรพบุรุษส่วนใหญ่ของชาวภูเก็ต เป็นผู้นำเข้ามาพร้อมๆ กับวัฒนธรรมจีนแบบต่างๆ โดยก่อนหน้านี้ ชาวจีนเขานิยมกินเต่เหลี่ยวเป็นของว่างคู่กับน้ำชา โดยเฉพาะในโอกาสพิเศษต่างๆ เช่นตรุษจีน เพราะเต่ เป็นภาษาจีนฮกเกี้ยน แปลว่า น้ำชา ส่วน เหลี่ยว แปลว่า ของแกล้ม ของกินเล่น เพราะฉะนั้น เต่เหลี่ยว จึงหมายถึงขนมที่ใช้กินเล่นคู่กับน้ำชา เปรียบเหมือนสมัยนี้ที่คนนิยมกินเค้ก กินเบเกอรี่ คู่กับกาแฟนั่นเอง แต่เมื่อเต่เหลี่ยวเดินทางเข้ามาในภูเก็ต เจ้าขนมหลากสีสันชนิดนี้ก็ได้เปลี่ยนฐานะไปเป็นของไหว้อย่างหนึ่งที่สำคัญของคนจีน และยังคงอยู่คู่กับหน้าพระ และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คนจีนเคารพนับถือตลอดมาจนถึงปัจจุบันนี้

     และแม้ว่าจะยกฐานะเป็นของไหว้แล้ว แต่เมื่อยกลงมาจากหน้าพระ เต่เหลี่ยวก็ยังเป็นขนมชิ้นเล็กๆ ที่ยังน่ากิน และเรียกความสนใจจากหลายคนได้เสมอ โดยเฉพาะคนที่นิยมกินขนมหรือผลไม้ที่ผ่านการไหว้พระมาแล้ว เพราะถือว่าจะทำให้โชคดี เหมือนที่คนจีนภูเก็ตชอบพูดว่า “ขอให้โป้ปี่ เป้งอ้านๆ” หรือแปลว่า กินแล้วก็ขอให้โชคดี ขอให้ชีวิตมีแต่สิ่งดีงาม… แต่น่าเสียดายที่ลูกหลานชาวจีนรุ่นหลัง ไม่ค่อยจะรู้จักทั้งหน้าตา และชื่อของขนมชนิดนี้กันสักเท่าไรนัก